Bankacılık Düzenlemeleri ve Denetleme uygulamaları Komitesi olarak adlandırılan Basel Komitesi, 1974 sonunda uluslararası para birimi ve bankacılık piyasasındaki ciddi bozukluklar nedeniyle kuruldu.
Merkezi Basel'dedir. Genel olarak kuruluşunun anlamı dünya çapında bankacılık denetiminin kalitesini artırarak finansal istikrarı artırmak ve bankacılık denetim konularında üye ülkeleri arasında düzenli işbirliği için bir forum olarak hizmet etmek üzere kurulmuştur. Basel Bankacılık Gözetim ve Denetim Komitesinin ilk toplantısı Şubat 1975'te gerçekleşti ve toplantılar o günden itibaren günümüze kadar yılda 3 veya 4 kez yapıldı.
Basel Komitesi kuruluşundan bu yana G10 üyeliğini 28 yargı bölgesinden 45 kuruma genişletmiştir. Komite, ilk kez 1975'te yayınlanan ve o zamandan bu yana birkaç kez revize edilen Basel Konkordato ile başlayarak, banka düzenlemesi için bir dizi uluslararası standart oluşturmuştur. Bunların arasında en önemlileri; Basel I, Basel II olarak bilinen sermaye yeterliliği anlaşmalarına ilişkin dönüm noktası olmuştur, daha sonra ise Basel III ise en son yayımlanan anlaşmadır.
Başlangıçta, komitenin çalışmasının önemli bir amacı, uluslararası denetim kapsamındaki boşlukları kapatmaktı. Böylece hiçbir bankacılık kuruluşu denetimden kaçamayacaktı ve denetim üye ülkeler arasında yeterli ve tutarlı olacaktı. Bu konuda ilk makale 1975 yılında yayımlandı. Daha sonra Mayıs 1983 ve Nisan 1990'da 1983 konkordatonun ek bir yayını gerçekleşti.
Basel I: Basel Sermaye Anlaşması
Uluslararası faaliyet gösteren bankaların denetiminin temelleri atıldığında, sermaye yeterliliği kısa sürede Komite'nin faaliyetlerinin ana odağı haline geldi. 1980'lerin başında, Latin Amerika'da borç krizinin başlaması Komite'nin uluslararası risklerin arttığı bir dönemde ana uluslararası bankaların sermaye oranlarının kötüleştiğine dair endişeler arttı. G10 ülke başkanları tarafından desteklenen komite üyeleri, bankacılık sistemlerindeki sermaye standartlarının erozyununu durdurma ve sermaye yeterliliğinin ölçülmesinde daha fazla yakınsama için çalışma kararı aldı. Bu durum hem bankaların hemde bankaların bilançolarında risk ölçümünün ağırlıklı bir yaklaşımı üzerinde geniş bir fikir birliği sağladı.
Aralık 1987'de yayımlanan bir istişari makalenin yorumlanmasının ardından, genellikle Basel Sermaye Anlaşması olarak adlandırılan bir sermaye ölçüm sistemi G10 Başkanları tarafından onaylanmış ve Temmuz 1988'de bankalara bırakılmıştır. 1988 anlaşması, 1992 yılı sonuna kadar asgari sermayenin risk ağırlıklı varlıklara %8 oranında uygulanmasını gerektirir. Sonuç olarak, bu çerçeve sadece üye ülkelerde değil, aynı zamanda aktif uluslararası bankaları olan hemen hemen tüm ülkelerde de uygulamaya konulmuştur. 1993 yılı Eylül ayında Komite, G10 ülkelerinin önemli uluslararası bankacılık işlerine sahip bankaların anlaşmada belirtilen minimum gereksinimleri karşıladığını doğrulayan bildiri yayımladı. Daha sonra Basel I Sermaya Anlaşması Basel II yeni sermaye çerçevesi olarak devam etti.
Basel II: Yeni Sermaye Çerçevesi
Haziran 1999'da Komite, 1988 Anlaşmasının yerini alacak yeni bir sermaye yeterliliği çerçevesi için bir teklif yayınladı. Bu, Haziran 2004'te revize edilmiş bir sermaye çerçevesinin yayınlanmasına yol açtı. Genel olarak "Basel II" olarak bilinen revize edilmiş çerçeve 3 sütundan oluşur:
- 1988 Anlaşmasında belirtilen standartlaştırılmış kuralları geliştirmeye ve genişletmeye çalışan asgari sermaye gereksinimleri,
- Bir kurumun sermaye yeterliliği ve iç değerlendirme sürecinin denetleyici değerlendirilmesi,
- Açıklamanın piyasa disiplininin güçlendirilmesi ve sağlam bankacılık uygulamalarının teşvik edilmesi için bir kaldıraç olarak etkin kullanımı.
Yeni oluşturulan çerçeve, yasal sermaye gereksinimlerinin altında yatan riskleri yansıyma şeklini geliştirmek ve son yıllarda meydana gelen finansal yeniliği daha iyi ele almak için tasarlanmıştır. Risk ölçümü ve kontrolündeki sürekli iyileştirmeleri ödüllendirmeyi ve teşvik etmeyi amaçlar.
Daha sonra çerçeve Haziran 2004'te yayımlanması yaklaşık altı yıl süren yoğun bir hazırlıktan sonra geldi. Bu dönemde Basel Komitesi, rikse daha duyarlı sermaye gereksinimlerini geliştirmek için bankacılık sektörü temsilcileri, denetleyici kurumlar, merkez bankaları ve dış gözlemcilerle kapsamlı bir şekilde istişare etmiştir.
Basel III: 2007 - 2009 Mali Krizine Yanıt
Lehman Brothers Eylül 2008'de çökmeden önce bile, Basel II çerçevesinin temel güçlendirilmesine duyulan ihtiyaç belirginleşti. Bankacılık sektörü finansal krize çok fazla kaldıraç ve yetersiz likidite tamponları ile girdi. Bu zayıflıklara zayıf yönetim ve risk yönetimi ile uygun olmayan teşvik yapıları eşlik etti. Bu faktörlerin tehlikeli kombinasyonu kredi ve likidite risklerinin yanlış yorumlanması ve kredi büyümesi ile gösterilmiştir.
Risk faktörlerine yanıt veren Basel Komitesi, Lehman Brothers'in başarısız olduğu ay içinde sağlam likidite riski yönetimi ve denetimi için ilkeler yayınlamıştır. 2009 yılının Temmuz ayında Komite, özellikle bazı akrmaşık menkul kıymetleştirme pozisyonları, bilanço dışı araçlar ve ticari defter riskleri ile ilgili olarak, Basel II sermaye çerçevesini güçlendirmek için başka bir belge paketi yayınlamıştır. Bu geliştirmeler, finansal piyasa krizinin açığa çıkardığı zayıflıklar ışığında, uluslararası aktif bankaların düzenlenmesi ve denetlenmesinin güçlendirilmesine yönelik daha geniş bir çabanın bir parçasıydı. Eylül 2010'da Guvernörler Grubu Denetim Başkanları (GHOS) ticari bankalar için daha yüksek küresel asgari sermaye standartları açıkladı. Bu, Temmuz ayında, şimdi "Basel III" olarak anılan sermaye ve likidite reform paketinin genel tasarımı ile ilgili bir anlaşmaya varıldı. Kasım 2010'da Seul'deki G20 Liderler Zirversi'nde yeni sermaye ve likidite standartları onaylandı ve daha sonra Aralık 2010 Basel Komitesi Toplantısında kabul edildi.
Özet:
- Basel Komitesi uluslararası para birimi ve bankacılık piyasasındaki ciddi bozukluklar nedeniyle kuruldu.
- Komite günümüze kadar 3 adet dosya hazırladı bunlar: asel I: Basel Sermaye Anlaşması, Basel II: Yeni Sermaye Çerçevesi, Basel III: 2007 - 2009 Mali Krizine Yanıt
- Basel Komitesi, Bankaların denetlenmeleri için yeni yollar aramak ve katkıda bulunmak
- Ulusal denetlemelere yol göstermek
- Bankacılık sisteminin uluslararası boyutta güvenliğini sağlamak.
