Bir merkez bankasının enflasyonla mücadele için para politikası araçlarını kullanmasıdır. Genel olarak merkez bankası ekonomik büyümeyi yavaşlatmak ister. Yüksek enflasyon aşırı ısınmış bir ekonominin işaretidir. Merkez bankası likiditeyi kısıtladığı için daraltıcı para politikası uygular. daraltıcı para politikasının bir diğer ismi ise kısıtlayıcı para politikasıdır.
Merkez bankası kredileri daha pahalı hale getirmek için faiz oranlarını yükseltir. Bu durum normal ödünç verebileceği kredi ve para miktarını azaltır. Kredi kartlarını, kredileri ve ipotekleri daha pahalı hale getirerek para arzını azaltır.
Daraltıcı Para Politikasının Amacı
Kısıtlayıcı para politikasının ana amacı enflasyonun şişmesini engellemektedir. Düşük enflasyon sağlıklı bir ekonomik göstergedir. Merkez bankaları genel olarak yıllık %2'lik bir fiyat artışı, talebi teşvik ettiği için ekonomi için iyidir. insanlar fiyatların daha sonra daha yüksek olmasını beklediğinden şimdi daha fazla satın alabilirler. Bu yüzden dünya genelinde birçok merkez bankasının enflasyon hedefi yıllık %2'dir.
Eğer enflasyon çok yüksek gelirse ekonomiye zarar verebilir. insanlar daha sonra yüksek fiyat ödememek için şimdi daha fazla satın alırlar. Bu durum işletmelerin daha yüksek talepten yararlanmak için daha fazla üretim yapmasına neden olur. Eğer kurumlar ya da işletmeler daha fazla üretemezlerse fiyatları daha da yükseltebilirler. Daha fazla işçi alabilirler. Artık insanların gelirleri daha yüksek, bu yüzden artık daha fazla harcama yapıyorlar. Böyle bir durum çok ileri giderse kısır bir döngü haline gelir. Enflasyonun çift haneli olduğu enflasyonu oluşturur. Böyle bir durumun daha da kötüsü, fiyatların ayda %50 arttığı hiperenflasyona neden olabilir.
Böyle bir durumu önlemek için merkez bankaları alımları daha da pahalı hale getirerek talebi yavaşlatmaya çalışır. Bankalar borç verme oranlarını yükseltir bu durum konut ipoteklerini, kredileri daha pahalı hale getirir. Bu şekilde enflasyon soğur ve ekonomi %2 ve %3 arasında sağlıklı bir büyüme oranına dönmüş olur.
ABD Merkez Bankasının Enflasyonla Mücadelesi
ABD merkez bankası ise enflasyonla mücadelesi biraz daha farklıdır. Federal Rezerv Bank (FED) enflasyonu, çekirdek enflasyon (PCE) oranını kullanarak ölçer. Çekirdek enflasyon, geçen yılın aynı dönemine göre fiyat artışları ile gıda ve petrol fiyatlarındaki oynaklıkların artmasına bakılarak hesaplanır.
TÜFE (Tüketici Fiyat Endeksi) halka en tanıdık enflasyon göstergesidir. FED, kişisel tüketim harcamaları fiyat endeksini tercih etmektedir. TÜFE'den daha fazla oynaklığı yumuşatan formüller kullanır. Çekirdek enflasyon için PCE endeksi %2'nin üzerine çıkarsa, FED böyle bir durumda daraltıcı para politikası uygulamaya başlar.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder