Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH) Nedir?

Bu konuyu işlerken çok fazla ayrıntıya ve sayısal değerlere girmeyeceğiz. Amacımız GSYİH'nın mantığını anlatmak. Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GYSİH), bir ülkenin belirli bir dönem içinde üretilen tüm mamul ve hizmetlerin toplam parasal veya piyasa değeridir. Toplam yerli üretimin geniş bir ölçüsü olarak, ülkenin ekonomik sağlığının kapsamlı bir puan kartı olarak işlev görmesidir.

Gayri Safi Yurtiçi Hasıla genel olarak yıllık bazla hesaplansa da, çoğu zaman 3 aylık da (1 çeyrek)  hesaplanabilir. Mesela ABD'de beyaz saray her çeyrek için ve ayrıca bir yıl boyunca yıllık GSYİH tahminleri yayınlamaktadır. Bireysel veri setlerinin çoğu gerçek anlamda verilecek olup, yeni veriler fiyat değişimlerine göre ayarlanmıştır ve bu nedenle GSYİH verileri enflasyondan arındırılmış verilerdir.

GSYİH Çeşitleri

GSYİH, tüm özel ve kamu tüketimini, yatırımları, devlet harcamalarını, özel stoklara ilaveleri, ödenmiş inşaat maliyetlerini ve dış ticaret dengesi (ihracat eklenir,  ithalat çıkarılır) içerir.

1. GSYİH Büyüme Oranı: GSYİH içerisindeki çeyreğe göre (3 Aylık oran) artmaktadır.
2. Nominal GSYİH Oranı: Ham verilerin ölçümüdür.
3. Kişi Başına Düşen Gelir Oranı: GSYİH, ulusal nüfustaki kişi başına düşen GSYİH'yı ölçmektedir. Çeşitli ülkeler arasındaki GSYİH verilerini karşılaştırmanın faydalı bir yoludur. Örneğin; gelişmekte olan ülkeler (Türkiye, Yunanistan) gelişmiş olan ülkelerin (ABD, Almanya) GSYİH oranlarını karşılaştırma yapmaktadır.
4. Reel GSYİH: Enflasyonun etkisini hesaba katar ve ekonomik çıktıların  

GSYİH Etkisi

GSYİH kişisel finansmanı, iş büyümesini ve yatırımları etkilemektedir. Yatırımcılar (girişimciler) en iyi uluslararası fırsatları bulmak, varlık dağılımlarını ayarlayıp ayarlamayacaklarına karar vermek için bir ülkenin büyüme oranına bakarlar. Hızla büyüyen ülkelerde bulunan şirketlerin hisselerini satın alırlar ve böylece o ülkeye dışarıdan para girişi olur.

Dünyanın en büyük ekonomilerinden biri olan ABD'nin merkez bankası FED, ülkenin para politikasını belirlemek için büyüme oranını kullanır. Ayrıca FED, durgunluğu önlemek için genişletici para politikası ve enflasyonu önlemek için de daraltıcı para politikası uygulamaktadır. Örneğin, büyüme hızı artıyorsa, FED enflasyonu engellemek için faiz oranlarını yükseltir. 

Bazı Ülkelerin GSYİH Oranları

• ABD: Ekonomik analiz bürosu raporuna göre ABD ekonomisinin koronavirüs pandemisi (Covid-19 2020) nedeniyle ABD ekonomisinin daraldığı 2020 yılının ilk çeyreğinde ABD GSYİH'sı %4,8 düşerken, ABD ekonomisi 10 yıllık bir genişlemenin sona ermesi ve tüm endüstrilerin sağlık kısıtlamaları nedeniyle kapanması gerektiğinden derin bir durgunluğun habercisi oldu. Toplam GSYİH'nın %67'sini oluşturan tüketici harcamaları oranı %7,6 düştü.

ABD 15 YILLIK GSYİH GRAFİĞİ

• İngiltere: Genel devlet brüt borcu, mart 2019'da sona eren mali yılın sonunda, GSYİH'nın %84'sine ve aşırı açık protokolünde belirtilen %60,0 referans değerinin %24,0 puanın üzerinde 1,821,9 milyar pound olarak gerçekleşti. Ayrıca genel devlet açığı veya net borçlanma Mart 2019'da sona eren mali yılda 38,7 milyar paund, GSYİH'nın %1,8'ine eşit olmaktadır. Kaynak

ÖZET:

1. GSYİH harcamalar, üretim veya gelirler kullanılarak üç şekilde hesaplanır. Enflasyon ve nüfus için daha derin kavrayışlar sağlayacak şekilde ayarlanabilir.
2. GSYİH, bir ekonominin büyüklüğünü ve büyüme oranını tahmin etmek için kullanılan bir ülkenin ekonomik görüntüsünü sağlar.
3. GSYİH, bir ülkede belli bir dönemde yapılan tüm mamul ve hizmetlerin parasal değeridir.
4. GSYİH oranı bir ülkenin büyümesini hesaplamak için kullanılan etkili ekonomik formüldür.
5. Sınırlamaları olmasına rağmen, GSYİH, yatırımcılara, politika belirleyicilere ve işletmelere stratejik kara verme ve rehberlik etmek için iyi bir anahtar olmaktadır.
6. GSYİH oranları aylık, çeyreklik ve yıllık olarak hesaplanır.
7. GSYİH oranlarına bakılarak gelişmiş ülkelerdeki yatırımcılar gelişmekte olan ülkelere para yatırabilir.
8. GSYİH'nın 4 tipi vardır: Bunlar; Nominal, büyüme oranı, reel ve kişi başına düşen GSYİH'dır.